Wat in 30 jaar tijd kan veranderen

Wie had zeven jaar geleden wel eens van een tsunami gehoord? Waarschijnlijk bijna niemand. Dat veranderde plotseling op zondag 26 december 2004. Als je daaraan - en aan de recente vloedgolf die Japan trof - denkt, zie je de verschrikkelijk beelden weer voor je. De catastrofe in 2004 wordt gezien als één van de ergste natuurrampen in de recente geschiedenis. Zo'n 230.000 mensen kwamen om het leven.

Het woord dook een paar weken geleden weer op maar toen in een heel andere context. 'Tsunami van obesitas overspoelt de wereld' kopte Nu.nl. In 30 jaar tijd is het aantal volwassenen met gevaarlijk overgewicht bijna verdubbeld. Door ziektes die worden veroorzaakt door zwaarlijvigheid sterven jaarlijks wereldwijd 3 miljoen mensen. Meer dan 10 keer zoveel dan de tsunami slachtoffers in 2004. Een natuurramp overkomt je. Aan zwaarlijvigheid kun je in de meeste gevallen zelf wat doen.

Ik wilde al langer een artikel schrijven over obesitas omdat het één van de belangrijkste volksgezondheidsproblemen van dit moment is, ik er dagelijks mee word geconfronteerd en het steeds meer aandacht krijgt in de media. De TED-talk van Jamie Oliver leverde mij zoveel inspiratie op dat ik meteen mijn laptop pakte en begon te typen. Na zijn 18 minuten durende speech zouden weer vier amerikanen dood zijn gegaan vanwege het voedsel dat ze hebben gegeten. Dat zet je wel even tot nadenken.



Op dit moment heeft 46 procent van de volwassenen in Nederland overgewicht en 11 procent obesitas. Het percentage volwassenen met overgewicht stabiliseert de laatste 10 jaar terwijl obesitas een stijgende lijn laat zien. Ook het percentage zwaarlijvige kinderen vertoont een opwaartse lijn. In de VS is het probleem nog groter. Daar heeft 2/3 te maken met overgewicht. De VS zijn één van meest ongezonde landen ter wereld. Ook in landen als China neemt het probleem toe. De mate van overgewicht wordt gekoppeld aan de welvaart. Hoe groter de welvaart, hoe meer mensen met overgewicht. We zullen alles uit de kast moeten halen om het tij te keren.

Er zijn nu negen mogelijke oorzaken bekend van obesitas, waarvan er een aantal betwist is:

1. Genetische invloeden
2. Energierijk dieet
3. Beperkte lichaamsbeweging en zittende leefstijl
4. Onderliggende ziekte
5. Een eetziekte zoals eetbuienstoornis
6. Stress
7. Te weinig slaap
8. Bacteriële infectie
9. Virale infectie

Er gebeurt van alles in Nederland om obesitas de kop in te drukken. De laatste jaren waren weinig succesvol en daarom heeft het Convenant Gezond Gewicht voor de periode 2010-2015 nieuwe doelstellingen geformuleerd. Er wordt door steeds meer scholen vers fruit aangeboden. Dat vind ik heel goed. Laten we ervoor zorgen dat onze kinderen het verschil kennen tussen tomaten en appels. De ouders spelen hierin een belangrijke rol. Als je van je kinderen houdt - daar ga ik wel van uit - leer ze dan wat een gezonde leefstijl is. Jamie Oliver roept iedereen op 'een sterke duurzame beweging op te richten om elk kind te onderwijzen over voedsel, families te inspireren om weer te gaan koken en mensen de macht - die nu bij de voedingsmiddelen industrie ligt - te geven zwaarlijvigheid te bestrijden'. Laten we er met z'n allen voor zorgen dat onze kinderen over 30 jaar dankbaar zijn voor hun gezondheid.

Een ander initiatief dat ik waardeer is het TV programma 'help mijn kind is te dik'. Inhoudelijk kan ik het programma niet beoordelen omdat ik alleen de finale heb gezien, maar ik hoop dat de serie bij een grote groep mensen verandering teweegbrengt. Door de beelden zullen ze veelvuldig zijn geconfronteerd met hun eigen situatie. Doorgaan betekent onherroepelijk ziek worden met grote gevolgen voor eigen gezondheid en de maatschappij.

Zwaarlijvigen zullen baat hebben bij professionele begeleiders die in staat zijn te motiveren en zelfbewustzijn te vergroten. Dat zijn de sleutels die gedragsverandering in gang kan zetten. Ik werd blij van het zelfvertrouwen dat de deelnemers aan 'help mijn kind is te dik' hadden gekregen. Dat zullen ze hard nodig hebben om de nieuwe leefstijl vol te houden.