Wat kun jij doen?

Vandaag, 4 februari, is het Wereld Kanker Dag. Een dag om stil te staan bij deze vreselijke ziekte. Ik heb van dichtbij meegemaakt hoe mensen hebben gevochten voor hun leven. Je staat er niet dagelijks bij stil, totdat het jezelf of een dierbare overkomt. De cijfers liegen er niet om. Eén op de drie mensen krijgt ooit in zijn leven kanker. Kanker is doodsoorzaak nummer 1. Per jaar worden 89.000 nieuwe gevallen ontdekt en gaan er 42.000 mensen aan dood. Gelukkig is er ook goed nieuws. Er genezen steeds meer mensen dankzij de wetenschap. Door goede nazorg hebben mensen met kanker een betere kwaliteit van leven, vergeleken met jaren geleden. Onderzoek is nodig. Honderden wetenschappers in Nederland leveren een bijdrage aan de kankerbestrijding. Op dit moment lopen er zo'n 400 onderzoeksprojecten.

Wat weten we over het ontstaan? Naast erfelijkheid, zijn vele oorzaken bekend waardoor de genen, die zijn betrokken bij het reguleren en controleren van de celdeling, kunnen gaan muteren: roken, alcohol, voeding, chemicaliën, virussen en straling. Al deze oorzaken blijken een gemene deler te hebben, namelijk de ontstekingsmediator NF-kB. Deze kan in grote aantallen zorgen voor een grote stroom vernietigende vrije radicalen en daarmee de start van tumoren. Het kan vervolgens nog 40 jaar duren voordat kanker ontstaat. In het rijtje staan roken, alcohol, voeding en het is goed om te beseffen dat dus leefstijl factoren invloed hebben. Een aanzienlijk invloed. Namelijk zo'n 65%! Ik schrok me rot toen ik met dat percentage werd geconfronteerd.

Wat is dan de invloed van leefstijl? Met andere woorden: wat kun je doen?

• Leef actief. Door fysieke activiteit neemt het aantal kankerbestrijdende cellen toe. Bovendien zorgt bewegen voor een betere bloedsuikerspiegel. Een hoge bloedsuikerspiegel wordt namelijk geassocieerd met een verhoogd risico op kanker.
• Weet wat je eet. Linolzuur Omega-6 zorgt voor het starten van ontstekingen en Alfa-linoleenzuur Omega-3 is een ontstekingsremmer. Deze essentiële vetzuren moeten in een bepaalde optimale verhouding worden geconsumeerd. Door onze huidige eetgewoonten is de verhouding volledig uit balans*.
• Verminder stress. Het terugdringen van psychologische en emotionele stress heeft aantoonbaar positief effect op het immuunsysteem, waardoor de hoeveelheid kankerbestrijdende cellen toeneemt.
• Stop met roken. Tabaksrook activeert de ontstekingsmediator NF-kB, die bij controleverlies in verband wordt gebracht met kanker.
• Let op alcohol consumptie. Verwerking van alcohol genereert grote hoeveelheden vrije radicalen die NF-kB ontstekingen kunnen initiëren.
• Let op je gewicht. Overgewicht en obesitas worden geassocieerd met een verhoogd risico op alle soorten kanker. Ook hier spelen ontstekingen een rol.

* Het causale verband tussen eetgewoonten en kanker blijkt erg ingewikkeld. Dat voeding invloed heeft, is wel duidelijk. Veel onderzoek wordt gedaan naar het onder controle houden van NF-kB. Omdat het hier om een ontstekingsprobleem gaat, staan de essentiële vetzuren Omega-3 (lijnzaad, pompoen, walnoten, vis) en het Linolzuur Omega-6 (maïs, zonnebloem, sesamolie) in de belangstelling. De vraag is of het veranderen van de balans tussen deze vetzuren de hoeveelheid NF-kB onder controle kan houden. Onderzoeken hebben nog geen bewijs geleverd maar er zijn duidelijke aanwijzingen die biologisch zeer plausibel zijn.

Om bewijs te leveren, is veel geld nodig. KWF Kankerbestrijding en Fight cancer financieren ongeveer de helft van alle kankeronderzoeksprojecten in Nederland. Wat kun jij bijdragen aan deze belangrijke en noodzakelijke onderzoeken? Hoe meer goed en onafhankelijk onderzoek wordt gedaan, des te eerder een doorbraak te verwachten valt.