Hoe sterk zijn jouw botten?

"Over de bumper van een Peugeot is beter nagedacht dan over de kunstheup van je oma'', stelt Hoogleraar biomaterialen Leo Koole vast. Een aantal universiteiten, waaronder die van Maastricht, heeft geld gekregen om samen nieuwe materialen te ontwikkelen voor medische protheses. "En dat is hard nodig", vindt Koole.

Ik kan me herinneren dat mijn oma een kunstheup kreeg, nadat ze gevallen was en bij haar osteoporose, in de volksmond botontkalking genoemd, was vastgesteld. Nu, 30 jaar later is er veel meer kennis over deze botziekte, dankzij de wetenschap. Ik vind het heel knap dat we materialen kunnen ontwikkelen dat lichaamseigen materiaal kan vervangen. De naar schatting 850.000 Nederlanders die de ziekte hebben, moeten toch geholpen worden. Maar kunnen we de ziekte ook voorkomen? Geschat wordt dat 20-40% te maken heeft met leefstijl en 60-80% genetisch is bepaald. Voor een belangrijk deel heb je dus zelf invloed op sterke botten. Tien Regels:

1. Beweeg voldoende en actief. Botten worden steviger door ze te belasten. 
2. Zoek de buitenlucht op. Door het zonlicht krijg je gratis vitamine D, nodig voor de aanmaak van botten.
3. Drink alcohol, energie drankjes en cola met mate. Excessief alcoholgebruik leidt tot meer botbreuken. Te veel energiedrankjes en cola hebben mogelijk een schadelijk effect op de botkwaliteit in de periode dat het skelet zich ontwikkelt.
4. Verminder calcium inname*. Goede voedingsbronnen: broccoli, paksoi, groene kool. Melkproducten leiden niet tot sterkere botten.
5. Eet meer basische voeding zoals groente, fruit, aardappelen dan zuurvormende voeding (granen, zuivel, vlees, cola). Een zuur lichaam (pH-waarde < 7) onttrekt calcium uit het skelet om te ontzuren.
6. Eet twee keer per week vis (Omega 3) en beperk plantaardige oliën (Omega 6). Een betere verhouding tussen deze vetzuren zou mogelijk een gunstig effect hebben op de botgezondheid.
7. Suppleer Vitamine K. Deze speelt een sleutelrol bij het behoud van sterke botten.
8. Let op je gewicht. Plotselinge gewichtsveranderingen zijn vaak het gevolg van onevenwichtige voeding en zijn een risicofactor op zwakke botten.
9. Stop met roken. Roken heeft een negatieve invloed op de botmassa.
10. Kijk uit met corticosteroïden, zoals Prednison. Langdurig gebruik ervan leidt tot meer breuken.

* Het verminderen van calcium inname is in strijd met de richtlijnen van Gezondheidsraad. Zij stelt de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) op 800 mg per dag. Het NHG (Nederlands Huisartsen Genootschap) beveelt zelfs tot 1.100 mg per dag aan. Wat blijkt uit onderzoek? Je hebt een bepaalde hoeveelheid cellen die zorgen voor botaanmaak, zogenaamde osteoblasten. Deze reageren op de calcium instroom door een matrix te bouwen waarop het calcium kan neerslaan. Tijdens het vervaardigen van deze matrix sterft ruim de helft van de osteoblasten. Hoe meer calcium erin komt, hoe hoger de activiteit en hoe meer cellen sterven. Op een gegeven moment - na jaren - is de voorraad osteoblasten aardig uitgeput. Gevolg is dat het botmetabolisme ernstig wordt verstoord. Verschillende onderzoeken laten zien dat lage calcium inname niet leidt tot meer botbreuken. Op basis daarvan is 300-500 gr calcium per dag voldoende om het botmetabolisme goed op peil kunnen houden. Het lichaam blijkt zich daaraan makkelijk aan te passen.

Wil je er alles aan doen om je botten gezond te houden, kijk dan eens kritisch naar je eigen leefstijl.