Hoe we de Bouw kunnen helpen

Tijdens de vitaliteitcoach opleiding is veel aandacht besteed aan vitaal bewegen. Ik ben heel bewust naar mijn eigen beweegpatroon gaan kijken en heb daar het een en ander aan gesleuteld. Niet dat ik ergens last van had maar ik wilde mezelf een goed beweegpatroon aanleren om problemen in de toekomst te voorkomen. En dat zouden meer mensen moeten doen. Het gekke is dat de meeste mensen pas in actie komen als het te laat is. Het kwaad is geschied en je lichaam zal zichzelf weer moeten herstellen. Je gaat in zo’n geval bijvoorbeeld naar een fysiotherapeut die je probeert te helpen. Met goede interventies is de schade die je opgelopen hebt te genezen. Je lichaam kan onvoorstelbaar veel herstellen. Belangrijker is om jezelf een vitaal beweegpatroon aan te leren om schade te voorkomen.

Ik werd getriggerd door een artikel in 'De Ingenieur' over de plaatdrager, een uitvinding waarmee een bouwvakker een plaat zonder te bukken en door de knieën te gaan, kan optillen en vervoeren. De uitvinder, een oud-kraanmachinist, kwam op het idee omdat bouwvakkers soms heel krampachtig sjouwen. Het aantal meldingen van aandoeningen aan houding en beweegapparaat in 2009 door mensen die werkzaam zijn in de bouwnijverheid bedraagt zo’n 70%, aldus de Nationale Registratie Beroepsziekten.



De meest voorkomende klachten zijn de zogenaamde lage rugklachten. Deze komen ook veel voor bij andere beroepsgroepen hoewel mensen die werkzaam zijn in de bouw een hoger risico lopen. Ruim een derde van alle bouwvakkers die arbeidsongeschikt raakt, heeft last van rug en gewrichtsklachten.

Lage rugpijn ontstaat door schade aan de wervelkolom. De wervels zelf kunnen beschadigd zijn, maar ook de tussenwervelschijven (disci), de sluitplaten en de ligamenten. Deze laatste fungeren als noodremmen om alles op hun plaats te houden. De wervelkolom is kwetsbaar bij herhaalde verhoogde druk en heeft tijd nodig om te herstellen. De vraag is of een bouwvakker die dag in dag uit te zwaar tilt nog voldoende kan herstellen. Bijna de helft van alle bouwvakkers tilt meer dan de 25 kg norm. Druk op de wervels is nog het minst schadelijk. Voorwaarde is een neutrale wervelkolom en het hanteren van de gewichtsnorm. Een neutrale wervelkolom (zie afbeelding) betekent dat de wervelkolom de natuurlijke s-vorm behoudt waardoor de discus de druk evenredig kan verdelen.

Buig en draai bewegingen van de wervelkolom zijn veel schadelijker. Naar voren (flexi) en achteren buigen brengen afschuifkrachten met zich mee waardoor de druk per vierkante centimeter enorm toeneemt. Hoe vaak ik bouwvakkers zie die met een bolle rug staan te werken. Van een neutrale wervelkolom is dan absoluut geen sprake. Als je op die manier ook nog eens gewicht verplaatst wordt zowel je wervelkolom als discus kwetsbaarder. Naar schatting zal de wervelkolom in volledige flexi 20 tot 40 procent zwakker zijn. Belaste flexi in combinatie met draaien (roteren) verhogen het risico op schade het meest en zouden beperkt moeten blijven.

Ik vond op Internet van onze zuiderburen een heel handig handboek ‘preventie van rugklachten in de bouwsector’. Heel veel afbeeldingen van vitale houdingen met een neutrale wervelkolom als uitgangspunt. Willen we onze bouwvakkers gezond houden dan zullen zij met de juiste werkhoudingen en hulpmiddelen geholpen moeten worden. Vaak weten ze niet eens dat er hulpmiddelen bestaan. Het actief promoten van de plaatdrager is zo’n gek idee nog niet.